Bert Duijst speelde al tweeduizend kerkdiensten orgel

Zo’n beetje 2.000 diensten heeft hij inmiddels wel gespeeld, denkt Bert Duijst. De Hasselter werd vorige week zondag in de Ontmoetingskerk gehuldigd, omdat hij maar liefst 50 jaar organist is. Dat begon allemaal in Spakenburg. “Toen zongen we nog op hele noten en alleen psalmen en een paar gezangen”, zegt hij.

Dát is misschien ook wel meteen de grootste verandering die hij in de afgelopen vijftig jaar meemaakte. Psalmen maakten plaats voor liederen van allerlei slag. Het orgel maakte een pas op de plaats en werd aangevuld met andere muziekinstrumenten.

“De kwaliteit moet je wel bewaken”, denkt Duijst ervan. “Daar wordt weinig aandacht aan gegeven. Over de kwaliteit van nieuwe melodieën wordt bijna niet meer nagedacht en dat is jammer. Nadenken over de tekst, wordt in het algemeen wel gedaan. Maar over de melodie minder, en dat hoor je dan ook vaak. De gemeente zingt dan niet zo uitbundig mee als bij een ander gezang.” Duijst vindt ook wel dat een begeleider z’n eigen verantwoordelijkheid moet nemen. “Soms moet je gewoon reageren: ik denk dat het niet gaat lukken. Vroeger was dat niet nodig, nu soms wel.”

De laatste jaren speelde hij, naast zijn thuisgemeente in Hasselt, in de Grote – of Michaëlskerk in Zwolle. Nu worden daar geen diensten meer gehouden. Niet dat hij dan thuiszit: “Vaak hebben we met het Christelijk Mannenkoor Assen op zondagavond een zangdienst of concert in het land. Laatst hadden we dat bijvoorbeeld van samenwerkende kerken in Surhuisterveen. Met een goed koor en goede muziek proberen ze mensen de kerk in te krijgen.” In Assen zelf had hij ooit zelfs de bisschop van Groningen als spreker bij zo’n zangdienst.

Al jarenlang is hij als dirigent aan het Mannenkoor verbonden. “En in juni dirigeer ik in Genemuiden mannenkoor Stereo. Daar val ik weleens in, en dat doe ik meestal uit het hoofd. Dan gaan we een halfuur inzingen en daarna het concert geven. Mijn koordirectie is heel duidelijk, dus als ze partij kennen, komt het goed.”

Muziek is zijn vak, vertelt hij. Duijst studeerde vanaf zijn zeventiende (‘ik was een van de jongsten’) aan het conservatorium en werd naast het orgelspelen en koordirigeren ook muziekdocent aan het Greijdanus in Zwolle. “We zongen vreselijk veel”, vertelt hij daarover. Zijn ogen beginnen te glunderen als hij over zijn tijd als docent begint.

“Er kwam eens een collega-docent naar me toe: “Bij mij durven ze nog geen presentatie te houden, en bij jou zingen ze solo voor een volle kerk.” Alle genres kwamen langs: “Zwaar klassiek, popmuziek maar ook opwekking. En we hadden altijd een eindconcert, dat was in de Grote kerk in Zwolle. We huurden strijkers in en zongen delen uit de Messiah. De aria’s werden gezongen door solisten, die de ervaring met solo opdeden in de klas.”

Een week lang mochten de leerlingen in de kerk wennen aan de akoestiek. “Je betrekt ze bij de uitvoering”, zegt Duijst. “Muziekmaken is emotie en met pubers moet voorzichtig zijn. Het moet veilig zijn.” Dat is wat muziek met mensen doet, merkt hij op. “Dan voel je je comfortabel.”

Ook bij Duist blijft muziek emotie. “Dit is mooi werk, het dienstbaar zijn en mensen meenemen is mooi. En de functie van muziek komt heel goed tot z’n recht in de kerkdienst. Als mensen erdoor geraakt worden, komen ze na de dienst naar je toe. En dat vind ik heel fijn. Als je een goede tekst en een goede melodie hebt en het raakt je, dan kunnen tranen in je ogen staan. Dat is de kracht van muziek.”